Polski Ład – zmiany dla istotne firm

Zdaniem twórców Polskiego Ładu przedsiębiorcy odczują korzyści wynikające z wprowadzenia zmian. Przede wszystkim przyczynią się one do zmniejszenia obciążeń podatkowych większości obywateli, co przełoży się na rosnący popyt. Jak można przeczytać na stronie podatki.gov.pl, korzystne zmiany obejmują 18 mln Polaków. Wynikają one ze zwiększenia kwoty wolnej od podatku i podniesienia progu podatkowego. Również prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą zyskają na podniesieniu progów.

Dla wszystkich przedsiębiorców, którzy rozliczają się według skali podatkowej, kwota wolna od podatku została od 1 stycznia 2022 roku zwiększona z 8 tysięcy zł do 30 tysięcy zł rocznie. Rząd szacuje, że w portfelach wszystkich Polaków (pracowników i przedsiębiorców) zostanie dzięki temu 17 mld zł rocznie. Podniesienie progu, powyżej którego naliczany jest 32-procentowy PIT, z 85 do 120 tysięcy zł rocznie sprawi natomiast, że liczba podatników płacących wyższe obciążenie zmniejszy się o połowę.

W zapowiedziach dla przedsiębiorców, których dochody mieszczą się w przedziale od 68 412 zł do 133 692 zł i którzy rozliczają się na zasadach ogólnych, zmiany miały oznaczać mniejsze obciążenie również składką zdrowotną. Zmniejszona została też stawka ryczałtu dla niektórych zawodów Dla lekarzy, dentystów, pielęgniarek, położnych oraz inżynierów spadła ona z 17% do 14%, dla informatyków, programistów i innych zawodów z branży IT z 15 %. do 12%.

Stymulująco na gospodarkę ma również działać zmniejszenie obciążeń podatkowych dla emerytów i rodzin oraz wprowadzenie zerowego PIT-u dla pracujących seniorów.

Ulgi stymulujące rozwój firm

Zdaniem rządu, Polski Ład oznacza wsparcie dla przedsiębiorców poprzez ulgi podatkowe. Mają one działać stymulująco na innowacyjność polskiej gospodarki. Jak czytamy na stronie gov.pl, lista ulg mających promować innowacyjne rozwiązania obejmuje 5 pozycji:

• ulga badawczo-rozwojowa (ulga B+R), która wspiera prace koncepcyjne nad nowym produktem;
• ulga na prototyp, która wspomaga przeniesienie pomysłu na język praktyki i produkcji;
• ulga na wsparcie innowacyjnych pracowników, która ułatwia konkurowanie o specjalistów o kluczowych umiejętnościach i kompetencjach;
• ulga na robotyzację, która ułatwia unowocześnienie parku maszynowego oraz zwiększenie zakresu i efektywności produkcji;
• ulga IP-Box, czyli preferencyjne opodatkowanie dochodów z praw własności intelektualnej dla podatników prowadzących działalność badawczo-rozwojową (B+R).

Wymienione ulgi – zdanie twórców Polskiego Ładu – mają również zachęcić do przenoszenia przez zagraniczne firmy swej działalności z Dalekiego Wschodu do Polski.

Kolejne zestaw ulg ma zachęcić firmy do inwestowania. W Polskim Ładzie wymienia się 4 takie formy wsparcia inwestycji.

Ulga na IPO jest stworzona z myślą o wsparciu pierwszej publicznej oferty sprzedaży akcji, wraz z ulgą na inwestycje w giełdowych debiutantów, która wspiera długoterminowe lokowanie kapitału na rynku publicznym. Ulga IPO umożliwia uwzględnienie w rachunku podatkowym 150% wydatków bezpośrednio związanych z wejściem na giełdę. Oprócz tego indywidualny inwestor, który kupi akcje w ramach IPO i zachowa je przez 3 lata, w momencie sprzedaży nie zapłaci tzw. podatku Belki (19%). By spółka mogła skorzystać z IPO, nie może być notowana wcześniej na giełdzie.

Ulga konsolidacyjna wspiera proces łączenia się przedsiębiorstw, aby wzmacniać ich pozycję na rynku. Skorzystać z niej mogą polskie firmy, które przejmują inne podmioty znajdujące się w trudnej sytuacji. Przejmujący może dodatkowo doliczyć do swoich kosztów uzyskania przychodu wydatki związane z akwizycją innej spółki.

Ulga na ekspansję stanowi podatkową zachętę do zdobywania nowych rynków zbytu. Dzięki niej wydatki takie jak: badania rynku, szukanie nowych odbiorców towarów, czy na pośredników i usługodawców, którzy znajdą nowych partnerów biznesowych dla firm, zostaną skompensowane ulgami podatkowymi od nowych zysków. Wydatki takie będą zatem odliczane od podstawy opodatkowania dwukrotnie: raz jako koszty uzyskania przychodu, drugi raz w ramach ulgi.

Ulga dla inwestujących za pośrednictwem funduszy Venture Capital jest zachętą do inwestycji w polskie przedsiębiorstwa innowacyjne i start-upy. Inwestor korzystający z funduszu Venture Capital może skorzystać z ulgi podatkowej poprzez odliczenie od dochodu 50% kwoty inwestycji w kwoce nie większej niż 250 tysięcy zł.

Rozwiązaniem, które ma spopularyzować Polski Ład, jest tzw. estoński CIT. Jest to rozwiązanie umożliwiające zwalnianie firmy z podatku tak długo, jak przeznacza zyski na inwestycje. Podatek natomiast odprowadzany jest dopiero w momencie przekazania zysku inwestorom. Choć rozwiązanie to obowiązuje już od początku 2021 roku, Polski Ład ma ułatwić firmom wchodzenie do systemu, zmniejszyć ryzyko wypadnięcia z systemu, zwiększyć katalog firm mogących korzystać z tego rozwiązania poprzez rozszerzenie go na spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne i zniesienie limitu przychodów (100 mln zł.). Efektem Polskiego Ładu jest też zniesienie obowiązku zapłaty podatku z tytułu korekty wyniku finansowego w momencie wejścia do systemu.

Wyższe obciążenia z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego

Jednak nie dla wszystkich płatników Polski Ład oznacza zmniejszenie obciążeń. Kontrowersje budzą zmiany w przepisach dotyczących składek na ubezpieczenie zdrowotne. Przedsiębiorcy rozliczający się na zasadach ogólnych od 1 stycznia 2022 roku (podobnie jak pracownicy) płacą składkę zdrowotną, której wysokość określono na 9 procent od dochodu. Dodatkowo składka na ubezpieczenie zdrowotne nie może już zostać odliczana od podatku. Przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem liniowym płacą składkę na ubezpieczenie zdrowotne wysokości 4,9 procenta dochodu nie mniejszą jednak niż 270 zł miesięcznie. Dla przedsiębiorców rozliczających się ryczałtem składkę zdrowotną ustalono na następujących zasadach:

• dla firm o rocznych przychodach do 60 tysięcy zł miesięczna podstawa naliczania składki zdrowotnej wyniesie 60 procent przeciętnego wynagrodzenia,
• dla przychodów do 300 tysięcy zł podstawa wyniesie 100 procent przeciętnego wynagrodzenia,
• dla przychodów wyższych niż 300 tysięcy zł podstawa wzrasta do 180 procent przeciętnego wynagrodzenia.

Na skutek wprowadzonych zmian w znacznym stopniu zwiększą się obciążenia niektórych przedsiębiorców opłacających podatek liniowy. Przy dochodzie 10 tysięcy zł składka zdrowotna zwiększy się z 53 do 437 zł miesięcznie bez możliwości odliczenia jej od podatku. Krytycy takiego rozwiązania podkreślają, że wyższe koszty przedsiębiorcy będą starali się zrekompensować sobie podwyżkami cen, a to sprawi, że korzyści osób, które zyskały na Polskim Ładzie zostaną pomniejszone przez rosnącą inflację.

Inne rozwiązania zwiększające koszty przedsiębiorców

Większe koszty dla przedsiębiorców przyniesie także zniesienie prawa podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych i podatnika podatku dochodowego od osób prawnych do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych będących budynkami mieszkalnymi, lokalami mieszkalnymi stanowiącymi odrębną nieruchomość.

W 2023 roku ma dojść do skutku jeszcze jedna zmiana, bardzo istotna szczególnie dla małych i średnich firm. W styczniu 2022 roku stworzony został Krajowy System e-Faktur (KSeF). Przez rok korzystanie z niego ma być jednak dobrowolne, od 2023 roku natomiast najprawdopodobniej stanie się ono obowiązkiem przedsiębiorców odprowadzających podatek VAT. Nowe obowiązki na przedsiębiorców nakłada ustawa z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.

Rząd zachwala nowe narzędzie, ponieważ ma ono: skrócić czas oczekiwania na zwrot podatku; faktury będą przechowywane w bazie danych, co zapobiegnie ich zaginięciu; dostarczenie faktur poprzez bazę danych zwiększy pewność jej otrzymania przez kontrahenta; będzie istniał tylko jeden wzór faktury; przedsiębiorca nie będzie musiał przechowywać faktur w firmie; ułatwione zostaną rozliczenia z urzędami skarbowymi. Nowe rozwiązanie – zdaniem jego pomysłodawców – ma też zwiększyć wykrywalność prób wyłudzenia zwrotów VAT, co przyniesie korzyść uczciwym podatnikom.

Przez cały 2022 rok przedsiębiorcy będą mieli do wyboru 3 formy wystawiania faktur: faktury papierowe, tradycyjne e-faktury oraz e-faktury zestandaryzowane, wystawiane za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur. Dopuszczalne będzie również stosowanie systemu mieszanego. Wprowadzenie systemu KSeF jako obowiązkowego dla wszystkich przedsiębiorców wymaga jednak decyzji derogacyjnej Komisji Europejskiej, dlatego obowiązek ten został przesunięty na rok następny, a jego wprowadzenie nie zostało jeszcze przesądzone.

Jak każde nowe rozwiązanie, obowiązek stosowania systemu KSeF będzie miał zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki dla przedsiębiorców. Portal infor.pl obok zalet wylicza wady nowego systemu. Są nimi:

• możliwość dostępu do wystawionych faktur przez podmioty trzecie,
• koszty poniesione przez przedsiębiorcę związane z zakupem bądź koniecznością aktualizacji oprogramowania, jeżeli nie korzystamy z programu mikrofirma MF
• konieczność uzyskania od nabywcy zgody na otrzymywania faktur przez system KSeF (wymagana do końca 2022 roku, lub jeśli nie będzie zgody Komisji Europejskiej na wprowadzenie obowiązku przejścia na nowy system)
• brak możliwości anulowania faktury, będzie można jedynie wystawić fakturę korygującą.

Infor.pl podkreśla jednocześnie, że odpowiedni organ będzie miał od razu dostęp do wystawionej faktury w KSeF; może to być jednak problem tylko dla nieuczciwego podatnika, który nie chce rozliczyć wystawionej faktury.

Od 2022 roku zmienił się również sposób stosowania sankcji w przypadku zatrudnienia „na czarno”. Jeżeli zatrudniony na czarno pracownik zgłosi się do odpowiednich organów, nie będzie odpowiadał karnie i nie będzie musiał płacić podatku od dochodu otrzymanego w wyniku nielegalnego zatrudnienia. Niezapłacony podatek PIT ureguluje wraz z odsetkami za zwłokę pracodawca. Zapłaci on również dodatkową sankcję w postaci podatku od minimalnego wynagrodzenia za każdy miesiąc, w którym zatrudniał pracownika na czarno. Dodatkowo oddany podatek i sankcja nie będą mogły zostać doliczone do kosztów uzyskania przychodu pracodawcy. W praktyce więc po ujawnieniu nielegalnego zatrudnienia obciążenia pracodawcy związane z rozliczeniem zaległych zobowiązań będą znacznie wyższe niż w przypadku opłacania ich na bieżąco.

Zmiany sposobu naliczania składki zdrowotnej

W ramach Polskiego Ładu wprowadzono zmiany w sposobie rozliczania składek na ZUS. Od 1 stycznia 2022 roku obowiązują trzy terminy płatności i przekazywania dokumentów rozliczeniowych: do 5. dnia następnego miesiąca dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych, do 15. dnia następnego miesiąca dla płatników składek posiadających osobowość prawną i do 20. dnia następnego miesiąca dla pozostałych płatników składek.

Dodatkowo od początku 2022 roku przedsiębiorców obowiązuje również roczne rozliczenie składki zdrowotnej. Roczną podstawą wymiaru składki zdrowotnej jest dochód z działalności gospodarczej za dany rok kalendarzowy rozumiany jako różnica między przychodami a kosztami uzyskania tych przychodów, pomniejszony o składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Jeśli okaże się że przedsiębiorca zapłacił wyższe składki zdrowotne niż wynika z rozliczenia rocznego składki na ubezpieczenie zdrowotne ustalone od rocznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej, może ubiegać się o zwrot nadpłaty. Jeżeli kwota wpłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne jest natomiast niższa niż roczna składka, konieczne będzie dopłacenie różnicy. W przypadku przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych (według skali podatkowej) lub podatkiem liniowym, jeśli roczna podstawa wymiaru składki będzie niższa niż iloczyn liczby miesięcy w roku kiedy podlegali oni ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia, to będzie go obowiązywać minimalna roczna podstawa wymiaru składek.

Podatkowe grupy kapitałowe w Polskim Ładzie

Inna zmiana związana z Polskim Ładem dotyczy podatkowych grup kapitałowych. Od 1 stycznia 2022 roku obowiązuje nowa najniższa kwota przeciętnego minimalnego kapitału zakładowego dla spółek tworzących takie grupy. Kwota została zmniejszona o połowę z 500 tysięcy do 250 tysięcy. Umożliwi to tworzenie PGK przez mniejsze podmioty. Z ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wykreślono również zapis mówiący, że w PGK spółki zależne nie mogą posiadać udziałów w kapitale zakładowym innych spółek tworzących tę grupę. Umowa o utworzeniu podatkowej grupy kapitałowej nie musi mieć już formy aktu notarialnego, lecz tylko formę pisemną.

Z ustawy usunięto wymóg, by podatkowa grupa kapitałowa osiągała za każdy rok podatkowy udział dochodów, określonych zgodnie z art. 7 ust. 1, w przychodach – w wysokości co najmniej 2%.

Dodano natomiast zastrzeżenie, że po rejestracji umowy podatkowa grupa kapitałowa nie może być rozszerzona o inne spółki ani pomniejszona o którąkolwiek ze spółek tworzących tę grupę. Wyjątek stanowi przejęcie w drodze łączenia spółki zależnej tworzącej podatkową grupę kapitałową przez inną spółkę z tej podatkowej grupy kapitałowej lub przez zawiązanie przez spółki tworzące podatkową grupę kapitałową nowej spółki z tej grupy, chyba że prowadzi to do zmniejszenia liczby spółek tworzących podatkową grupę kapitałową poniżej dwóch, a także podział spółki zależnej tworzącej podatkową grupę kapitałową przez zawiązanie nowej spółki lub nowych spółek zależnych, które staną się członkiem tej podatkowej grupy kapitałowej.

Mariusz Sadowiak 

Udostępnij