Menu
jednoosobowa działalność gospodarcza

Jednoosobowa działalność gospodarcza samodzielnie i w spółce cywilnej

Działalność gospodarczą można prowadzić samodzielnie, rejestrując jednoosobową działalność gospodarczą JDG lub spółkę jednoosobową, to znaczy taką, w której wszystkie udziały należą do jednego udziałowca. W celu prowadzenia działalności wspólnie z inną osobą fizyczną bądź prawną koniecznej jest powołanie spółki. W tym względzie przepisy dają możliwość dość dużego wyboru formy organizacyjnej oraz przewidują różne formy opodatkowania. Można więc stworzyć spółkę cywilną, bądź jedną ze spółek prawa handlowego. Tym ostatnim poświęcony jest osobny tekst: „Spółki prawa handlowego – rodzaje spółek i ich cechy”

Na czym polega jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG)

Jednoosobową działalność gospodarczą może prowadzić osoba pełnoletnia, lub niepełnoletnia poprzez pełnoletniego przedstawiciela (np. rodzica). Do jej rejestracji nie jest wymagane polskie obywatelstwo. Jednocześnie obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej i państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego prowadzą działalność gospodarczą na terenie Polski na takich samych zasadach jak Polacy. W przypadku obywateli innych państw wymagane jest natomiast zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub zezwolenie na pobyt czasowy, wydane w określonym celu, na przykład w związku ze studiami.

Prowadzenie JDG wymaga zwykle wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Jeśli jednak przedsiębiorca spodziewa się niskich przychodów w każdym miesiącu działalności (niższych niż 50% minimalnego wynagrodzenia w danym roku) i nie planuje zawarcia umowy na wejście do spółki cywilnej lub spółki prawa handlowego, nie musi rejestrować działalności.

Kiedy nie trzeba rejestrować działalności gospodarczej?

Zwolnienie z obowiązku nie dotyczy działalności wymagającej zezwoleń lub koncesji oraz osób, które prowadziły działalność gospodarczą w ciągu poprzednich 60 miesięcy (5 lat). Nie dotyczy ono również działalności, które zostały zdefiniowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców (rożne akty prawne różnie definiują działalność gospodarczą). Na przykład w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców do tej definicji zaliczono: pośrednictwo ubezpieczeniowe, w tym wykonywanie czynności agencyjnych, usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych, dlatego w przypadku prowadzenia obu zawsze konieczny jest wpis CEIDG.

Osoby bezrobotnie mogą prowadzić nierejestrowaną działalność gospodarczą na ogólnych warunkach i nie stracą prawa do statusu bezrobotnego, jeśli ich przychody opierają się wyłącznie na umowach sprzedaży. Również urzędnicy publiczni mogą prowadzić działalność nierejestrowaną, jeśli nie zabrania im tego regulamin konkretnej instytucji.

Niektóre formy działalności są ustawowo zwolnione z obowiązku rejestrowania JDG. Są to: działalność wytwórcza i agroturystyczna rolników, produkcja wina przez rolników, rolniczy handel detaliczny.

Prowadzenie nierejestrowanej działalności nie wymaga posiadania numeru NIP, zazwyczaj też nie wymaga się opłacania składek na ZUS od uzyskanych z niej dochodów. Wyjątek stanowi umowa o świadczenie usług i umowa zlecenie. W tych przypadkach to zleceniodawca odprowadza składki na ZUS. Przy nierejestrowanej działalności nie jest również wymagane płacenie comiesięcznych zaliczek na podatek PIT.

Prowadzący działalność nierejestrowaną musi natomiast: prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży, rozliczać przychody z działalności nierejestrowej i odprowadzać podatek od dochodów (przychodów pomniejszonych o koszty) w zeznaniu rocznym według skali podatkowej, przestrzegać praw konsumentów oraz wystawiać faktury lub rachunki na żądanie kupującego.

Rejestrowana działalność gospodarcza

Kiedy prowadzący działalność gospodarczą nie może skorzystać ze zwolnienia z obowiązku rejestracji, zobowiązany jest złościć do CEIDG zgłoszenie zawierające między innymi nazwę działalności. Nazwa taka musi zawierać imię i nazwisko właściciela.

Jedna osoba fizyczna może posiadać tylko jeden wpis do CEIDG, ale pod jednym wpisem można prowadzić różne formy działalności. Trzeba przy tym pamiętać, że prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania wynikające z każdej prowadzonej przez siebie formy działalności (na przykład sklep, warsztat i firma przewozowa na jednym wpisie do CEIDG) i nie są one traktowane rozłącznie. Dlatego w przypadku łączenia przedsięwzięć bardziej ryzykownych z mniej ryzykownymi zaleca się niekiedy założenie kilku jednoosobowych spółek. Wtedy, w przypadku niepowodzenia jednego z biznesów odpowiedzialność majątkowa dotyczyć będzie tylko tego biznesu.

Do ewidencji należy zgłosić przynajmniej jeden adres wykonywanej działalności wraz z podaniem tytułu prawnego do korzystania z danego adresu, chyba że firma nie wykonuje jej pod żadnym stałym adresem. Zgłoszenie zawiera również kody działalności wybierane z Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). Trzeba podać jeden kod główny, który opisuje działalność, z której przedsiębiorca planuje uzyskanie największych przychodów i dowolną liczbę dodatkowych kodów PKD. Należy przy tym pamiętać, że wykonywanie niektórych działalności wymaga uzyskania koncesji, spełnienia określonych warunków, lub posiadania kwalifikacji. Niektóre kody PKD są powiązane z określonymi formami opodatkowania, obowiązkiem korzystania z kasy fiskalnej lub rejestracją jako płatnik VAT.

Opodatkowanie JDG

Dochody z JDG opodatkowane są podatkiem PIT w trzech wariantach do wyboru:

  1. Na zasadach ogólnych, według skali podatkowej (jak w przypadku dochodów z umowy o pracę, stawka podatkowa wynosi 17% i 32%). Jeśli przedsiębiorca nie wybierze innej formy, będzie musiał odprowadzać podatek według skali.
  2. Według stawki liniowej (stawka podatkowa 19%). W tym przypadku opodatkowany jest dochód.
  3. Ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, czyli opodatkowania przychodu. W tym przypadku przepisy określają formy działalności, które nie mogą być opodatkowane ryczałtem.

Więcej o opodatkowaniu jednoosobowej działalności gospodarczej w: „Opodatkowanie Jednoosobowej działalności gospodarczej po 1 stycznia 2022 roku”

Do końca 2021 roku można była wybrać opodatkowanie na zasadach karty podatkowej. W tym przypadku podatek jest ustalany w odniesieniu do rodzaju i wielkości działalności gospodarczej podatnika na podstawie decyzji wydawanej przez naczelnika urzędu skarbowego. Możliwość wyboru tej formy ograniczała się jedynie do kilku rodzajów działalności: usługowa lub wytwórczo-usługowa, gastronomiczna, transportowa, rozrywkowa sprzedaż posiłków domowych, wykonywanie wolnego zawodu, świadczenie usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego, opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi lub usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny. Od 1 stycznia 2022 roku z formy tej mogą korzystać tylko przedsiębiorcy, którzy zostali nią objęci do końca 2021 roku. Oznacza to likwidację możliwości jej wyboru dla osób opodatkowanych na innych zasadach i rozpoczynających działalność.

Prowadzenie JDG może wiązać się z koniecznością płacenia podatku VAT. Zwolnieni z płacenia podatku są przedsiębiorcy, których sprzedaż nie przekracza 200 tysięcy zł rocznie, (przysługuje im zwolnienie podmiotowe), bądź sprzedają wyłącznie towary i usługi zwolnione z VAT (zwolnienie przedmiotowe). W przypadku handlu z firmami z innych państw Unii Europejskiej konieczna jest rejestracja jako płatnik VAT-UE.

Przedsiębiorcy zobowiązani są do prowadzenia dokumentacji rachunkowej. Składają się na nią faktury, rachunki i ewidencje. Wyjątek stanowią przedsiębiorcy, którzy rozliczają się poprzez kartę podatkową. Ponieważ kwotę podatku na dany rok ustala im naczelnik właściwego urzędu skarbowego, nie muszą prowadzić dokumentacji.

Trzeba pamiętać, że przepisy podatkowe regulujące rozliczenie podatku dochodowego inaczej definiują działalność gospodarczą, niż to ma miejsce w innych aktach prawnych. Do celów podatkowych działalność gospodarcza jest działalnością zarobkową (bez względu na jej rezultat, nawet w przypadku gdy podatnik ponosi straty), jest działalnością: wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową, polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż, wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych. Nie można mówić o działalności gospodarczej, gdy działania podejmowane są jednorazowo lub okazyjnie. Prowadzenie JDG nie wymaga prowadzenia pełnej księgowości, choć właściciel może ją wybrać.

Składki na ZUS

Prowadzący JDG zobowiązany jest odprowadzać składki do ZUS. Obowiązkowo obciążony jest składkami na ubezpieczenie: emerytalne, rentowe, zdrowotne i wypadkowe, a dobrowolnie na ubezpieczenie chorobowe. Ponadto konieczne jest odprowadzanie składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Składki na ZUS są odprowadzane od podstawy nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Nowopowstałe firmy mogą korzystać ze zwolnień. Ulga na start przez pierwsze 6 miesięcy zwalnia z płacenia składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe), Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Nie zwalnia natomiast z odprowadzanie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Przez kolejne 24 miesiące można płacić składki od preferencyjnej podstawy. W tym przypadku kwota podstawy nie może być niższa od 30% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Nie ma też w tym czasie obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Preferencja dotyczy jedynie przedsiębiorcy, a składki odprowadzane przez jego pracowników naliczane są na standardowych zasadach.

Z ulg nie mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy w poprzednich 5. latach prowadzili działalność gospodarczą, artystyczną, byli wspólnikami spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. Z ulg nie mogą też skorzystać przedsiębiorcy, którzy świadczą usługi dla byłego pracodawcy w zakresie, który obejmowała ich umowa o pracę.

Warto poświęcić chwilę, by omówić sposób rozliczania z ZUS-em przy rozliczaniu się według skali podatkowej. W tym przypadku na podobnych zasadach przedsiębiorca będzie rozliczał pracowników. Również wspólnicy spółek, którzy opodatkowani są według skali, naliczą ZUS w ten właśnie sposób. Osoby wykonujące wolne zawody, twórcy lub artyści również zobowiązani są do opłacania sobie składek ZUS. Od reguły są jednak wyjątki, prowadząc działalność gospodarczą, nie trzeba płacić składek na ubezpieczenie społeczne w sytuacji zbiegu ubezpieczeń, czyli wtedy, gdy przedsiębiorca posiada inne tytuły do ubezpieczenia, na przykład pracuje na etacie.

W przypadku kilku źródeł dochodów, ubezpieczony płaci składkę na ubezpieczenie społeczne tylko z jednego z nich. Natomiast składka na ubezpieczenie zdrowotne musi być w takim przypadku odprowadzana od wszystkich źródeł dochodów. Zwolnienie przedsiębiorcy ze składki na ubezpieczenie społeczne następuje, jeśli w umowie o pracę na etat ma zagwarantowane co najmniej wynagrodzenie minimalne na cały etat. W przypadku wynagrodzenia niższego od płacy minimalnej na cały etat (pracownik zatrudniony jest w niepełnym wymiarze godzin), przedsiębiorca musi samodzielnie odprowadzać składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne od działalności gospodarczej.

Termin płatności składek za własne ubezpieczenie i ubezpieczenia pracowników upływa 20-po dnia następnego miesiąca po miesiącu, który obejmuje ubezpieczenie. W ramach ubezpieczenia społecznego, ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe są obowiązkowe, natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Dodatkowo przedsiębiorca zobowiązany jest odprowadzać składki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Wyjątek stanowią przedsiębiorcy, którzy płacą składki od preferencyjnej podstawy, czyli od 30% minimalnego wynagrodzenia i jest to dla nich jedyny tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych lub przedsiębiorcy, którzy ukończyli 60. rok życia – w przypadku mężczyzn – lub 55. rok życia – w przypadku kobiet.

Minimalna stawka składki na ubezpieczenie społeczne liczona jest od podstawy stanowiącej 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Minimalna podstawa, od której liczy się składki w 2022 roku, wynosi 3553,20 zł. Jeżeli podatek rozliczany jest według skali i przedsiębiorcy nie przysługuje żadne zwolnienie, nalicza on składki ZUS w następujących kwotach:

  • ubezpieczenie emerytalne – 19,52% podstawy;
  • ubezpieczenia rentowe – 8,00% podstawy;
  • ubezpieczenie chorobowe – 2,45% podstawy;
  • ubezpieczenie wypadkowe: w tym przypadku wysokość składki jest zróżnicowana i zależy od liczby osób ubezpieczonych i branży, w której działa firma;
  • Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy – 2,45% podstawy łącznie
  • ubezpieczenie zdrowotne – 9% podstawy;

W 2022 roku przedsiębiorca zatrudniający do 9 pracowników płaci za siebie minimalne składki miesięczne w wysokości:

  • ubezpieczenie emerytalne – 693,58 zł.
  • ubezpieczenia rentowe – 284,26 zł.
  • ubezpieczenie chorobowe (opłacana dobrowolnie) – 87,05 zł.
  • ubezpieczenie wypadkowe – 59,34 zł.
  • Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy – 87,05 zł
  • ubezpieczenie zdrowotne – 270,90 zł.

Łączna minimalna kwota składek, które przedsiębiorca musi odprowadzić, niezależnie, czy osiągnął dochód w danym miesiącu wyniesie zatem 1482,18 zł z czego 1211,28 zł stanowić będą składki na ubezpieczenie społeczne, które ulegają odliczeniu od podstawy opodatkowania, zaś 270,90 zł. stanowić będą składki na ubezpieczenie zdrowotne, których nie odlicza się od podstawy opodatkowania.

Jeżeli dochód przedsiębiorcy jest wyższy od prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, będzie on płacił składki wyliczane od dochodu.

Spółki cywilne

Taka forma działalności nie jest wymieniona w Ustawie Kodeks spółek handlowych z 2000 roku z późniejszymi zmianami. Zasady funkcjonowania spółek cywilnych reguluje natomiast Kodeks Postępowania Cywilnego. Ich założycielami mogą być osoby fizyczne, z których każda zarejestrowała wcześniej jednoosobową działalność gospodarczą w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, a także osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną.

W spółkach cywilnych nie jest wymagane wniesienia wkładu minimalnego. Nie posiadają one jednak osobowości prawnej, a przedsiębiorcami są wspólnicy, którzy odpowiadają całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Spółka nie odprowadza podatku CIT, może być jednak obciążona podatkiem VAT i akcyzą na ogólnych zasadach. Za regulowanie obu zobowiązań odpowiedzialni są wspólnicy. Spółka natomiast musi prowadzić księgi rachunkowe umożliwiające ustalenie wielkości dochodu. Wspólnicy od swoich dochodów ze spółki odprowadzają podatek PIT, jeśli są osobami fizycznymi lub CIT jeśli są osobami prawnymi. Stawki obu podatków określane są oddzielnie na podstawie indywidualnej sytuacji każdego ze wspólników.

Utworzenie spółki cywilnej wymaga podpisania umowy przez przynajmniej dwa podmioty, które zostały zarejestrowane w ewidencji działalności gospodarczej. Umowa powinna zostać zgłoszona do urzędu skarbowego, Głównego Urzędu Statystycznego, i do ZUS, jeśli spółka będzie zatrudniała pracowników. Dodatkowo wszyscy wspólnicy muszą zgłosić powstanie spółki do właściwego dla siebie rejestru (CEIDG lub KRS). Wcześniej spółka musi otrzymać NIP i REGON.

Umowa spółki cywilnej podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, którego stawka wynosi 0,5% wartości wkładów. Podatek odprowadzają wspólnicy w terminie 14 dni od zawarcia umowy spółki.

Majątek spółki jest współwłasnością wspólników. W jego skład wchodzą rzeczy i prawa majątkowe wniesione przez wspólników oraz nabyte przez spółkę w trakcie jej funkcjonowania. Jeśli umowa nie stanowi inaczej, udział w zyskach każdego wspólnika jest równy bez względu na wielkość wniesionego majątku.

Mariusz Sadowiak

 

REKLAMA

Rozwój Twojej firmy w ramach cenionej i rozpoznawalnej marki na atrakcyjnym rynku

Wiemy, jak wielki potencjał ma rynek rozwiązań outsourcingowych dla biznesu.

Chcemy go rozwijać z Tobą w oparciu o nasze doświadczenie i sprawdzone rozwiązania

 

Nasze siedziby

ThreeZones Wrocław

ul. Osobowicka 70A,

51-008 Wrocław

+48 660 44 22 22

biuro@threezones.pl

ThreeZones
Poznań

ul. Wysoka 5A/2,

61-850 Poznań

+ 48 660 44 22 22

biuro@threezones.pl

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany.

Udostępnij