Ulgi podatkowe dla spółek po 1 stycznia 2022 roku

System podatkowy nakłada na przedsiębiorców obowiązek odprowadzania coraz to nowych danin. Jednocześnie jednak przedsiębiorcy mogą korzystać z różnych ulg podatkowych. Warto więc poświęcić nieco miejsca omówieniu najważniejszych ulg, jakie wpływają na wielkość obciążeń spółek. Część zwolnień wynika z faktu prowadzenia określonej działalności biznesowej bądź innowacyjnej. Poniżej przedstawione zostały informacje na temat ulg, które dotyczą prowadzenia działalności w formie spółki. Z wielu spośród nich mogą jednak korzystać również przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą.

Na wstępie trzeba zaznaczyć, że Polski Ład nie rozwiązuje jednej z największych bolączek polskiego systemu podatkowego jaką jest skomplikowanie. Jak wynika z analizy przeprowadzonej przez amerykańską organizację pozarządową Tax Foundation, w kategorii skomplikowania nasz system podatkowy zajmuje jedno z ostatnich miejsc wśród krajów OECD.

Ulga IP BOX

Preferencyjną stawkę CIT oraz PIT zapewnia ulga IP BOX. Jak czytamy na stronie rządowej: IP Box to preferencyjne opodatkowanie dochodów uzyskiwanych ze sprzedaży produktów lub usług wytwarzanych w oparciu o prawo własności intelektualnej. Rozwiązanie ma służyć zwiększeniu atrakcyjności prowadzenia w Polsce działalności badawczo-rozwojowej. Ma zachęcać przedsiębiorców do odważniejszego szukania potencjału biznesowego w prawach własności intelektualnej. Tym samym to ważny krok na drodze do gospodarki opartej o wiedzę. (Patrz: https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/ip-box)

Z ulgi mogą korzystać przedsiębiorcy, którzy osiągają dochody z prawa własności intelektualnej (IP) uzyskanego z działalności badawczo-rozwojowej (B+R) lub z usług B+R zakupionych od innych podmiotów, ale opatentowanych przez siebie. By skorzystać z ulgi należy prowadzić działalność badawczo-rozwojową bezpośrednio związaną z wytworzeniem, rozwinięciem lub ulepszeniem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej. Jak podaje strona gov.pl do kwalifikowane prawa własności intelektualnej obejmują:

patent,
prawo ochronne na wzór użytkowy (np. nowe funkcje produktu albo sposób techniczny jego wykonania),
prawo z rejestracji wzoru przemysłowego (np. inny kształt, kolor itp.),
prawo z rejestracji topografii układu scalonego,
dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin (uzyskanie patentu jest procesem długotrwałym, dlatego w przypadku leków stosowane jest dodatkowe prawo ochronne, przedłużające ochronę patentową),
prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu, (udzielany na cząstkę aktywną.
wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin,
autorskie prawo do programu komputerowego.

Ulga nie oznacza zmniejszenia zaliczek na podatek dochodowy (CIT lub PIT). Przez cały rok podatkowy przedsiębiorca odprowadza składki na poziomie określonym w ustawach – według stawki podstawowej (9 proc. lub 19 proc.) na podstawie ustawy o CIT lub zgodnie z ustawą o PIT według stawki 18 proc. i 32 proc. lub 19 proc. Dopiero w rocznym zeznaniu podatkowym przedsiębiorca deklaruje wysokość wyodrębnionego z ogólnego dochodu osiągniętego w ciągu roku podatkowego dochodu z kwalifikowanego IP, do którego stosuje się preferencyjną stawkę podatku dochodowego wysokości 5 proc. Przedsiębiorca nie jest w tym przypadku zobowiązany do samodzielnego prowadzenia prac badawczych, do zniżki kwalifikują również wydatki na nabycie praw do efektów prac naukowo-badawczych innych podmiotów.

Nadpłacony podatek podlega z urzędu zaliczeniu na poczet zaległości podatkowych oraz bieżących zobowiązań podatkowych. Podatnikowi, który nie ma takich obciążeń, nadpłata jest zwracana. Może on jednak złożyć wniosek o zarachowanie całej lub części należnej mu sumy na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.

Metoda obliczania kwalifikowanego dochodu uzyskanego z IP nie jest prosta, całe objaśnienie ulgi IP BOX przygotowane prze Ministerstwo Finansów liczy 86 stron (Objaśnienie dostępne jest na stronie: https://www.gov.pl/web/finanse/objasnienia-podatkowe-dot-preferencyjnego-opodatkowania-dochodow-wytwarzanych-przez-prawa-wlasnosci-intelektualnej-ip-box). Wartość dochodu kwalifikowanego stanowi iloczyn dochodu z kwalifikowanego IP osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika nexus obliczonego według specjalnego wzoru. Ministerstwo wyjaśnia, że: skorzystanie z preferencji IP Box jest możliwe w sytuacji występowania związku między dochodem kwalifikującym się do preferencji a kosztami faktycznie poniesionymi w celu jego uzyskania.

Z wyjaśnień Ministerstwa Finansów wynika, że im większe koszty poniósł przedsiębiorca w związku z wprowadzeniem innowacji, tym większa jest kwota dochodu obciążona podatkiem w preferencyjnej stawce 5%. Zależność ta wynika ze wzoru na obliczanie wskaźnika nexus.

W celu ustalenia kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych IP, podatnik musi prowadzić szczegółową ewidencję zdarzeń gospodarczych, na podstawie której wykaże łączne przychody, koszty podatkowe, dochody, straty, dochody podlegające opodatkowaniu stawką 5%, oraz dochody, które nie będą podlegały preferencyjnemu opodatkowaniu. Wyliczenia zamieszcza się w załączniku zeznania podatkowego. Możliwość korzystania z ulgi obejmuje cały okres, w którym kwalifikowane IP podlega ochronie prawnej.

Ulga badawczo-rozwojowa

Z ulgi badawczo-rozwojowej mogą korzystać przedsiębiorcy, którzy uzyskują przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych. W praktyce dotyczy więc ona prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą oraz udziałowców spółek osobowych bądź spółki cywilnej. Ulga badawczo-rozwojowa polega na odliczaniu od podstawy opodatkowania kosztów kwalifikowanych przeznczonych na działalność B+R zaliczanych do kosztów uzyskania przychodu. Kwota ta nie może jednak w ciągu roku przekroczyć kwoty dochodu uzyskanego z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.

Jak podaje strona gov.pl, kosztami kwalifikowanymi są w tym przypadku:

wynagrodzenia pracowników w części związanej z działalnością B+R oraz związane z nimi składki na ubezpieczenia społeczne,
wynagrodzenia z tytułu umów zlecenia lub umów o dzieło w części związanej z działalnością B+R, oraz związane z nimi składki na ubezpieczenia społeczne,
nabycie sprzętu specjalistycznego, który nie jest środkiem trwałym, oraz materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością B+R,
ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmioty, o których mowa w przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce, a także nabycie od nich wyników prowadzonych przez nich badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej,
odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności B+R, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem, który jest powiązany z podatnikiem;
nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności B+R, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem, który jest powiązany z podatnikiem,
wskazane koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego,
odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności B+R, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali, które stanowią odrębną własność.

Jeżeli podatnik posiada status centrum badawczo-rozwojowego do kosztów kwalifikowanych zalicza się również: odpisy amortyzacyjne od budowli, budynków i lokali, stanowiących odrębną własność wykorzystywanych w prowadzonej działalności B+R oraz koszty ekspertyz, opinii ponoszone na rzecz podmiotów niebędących w świetle przepisów jednostkami naukowymi.

Do końca 2021 roku maksymalna kwota odliczenia wynosiła 150% kosztów kwalifikowanych, jeżeli koszty nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. Po wejściu w życie Polskiego Ładu wprowadzona została zwiększona kwota przysługującego odliczenia kosztów kwalifikowanych odliczeń dla części podatników korzystających z ulgi B+R. Wyniesie ona 200% dla:

podatników mających status centrum badawczo-rozwojowego, będących mikroprzedsiębiorcami, małymi lub średnimi przedsiębiorcami;
podatników mających status centrum badawczo-rozwojowego, będących dużymi przedsiębiorcami (z wyjątkiem kosztów związanych z ochroną patentową)
oraz wszystkich podatników w przypadku kosztów kwalifikowanych związanych z wynagrodzeniami pracowników zatrudnionych do działalności badawczo-rozwojowej.

Ulga na zatrudnienie innowacyjnych pracowników

Jeżeli podatnik w danym roku nie mógł rozliczyć ulgi badawczo-rozwojowej, może skorzystać z ulgi na zatrudnienie innowacyjnych pracowników. Brak możliwości rozliczenia ulgi badawczo-rozwojowej może nastąpić, ponieważ podatnik w danym roku zanotował stratę, bądź wysokość przysługującej mu ulgi przekraczała wysokość osiągniętego dochodu. To rozwiązanie zostało wprowadzone w ramach Polskiego Ładu i obowiązuje od 1 stycznia 2022 roku. Stanowi ono rozszerzenie zakresu i może być stosowana przez podmioty korzystające ulgi badawczo-rozwojowej. Jednak nie mogą z niej korzystać podatnicy, którzy korzystają z prawa do zwrotu gotówkowego uregulowanego w uldze B+R.

Ulga na zatrudnienie innowacyjnych pracowników stanowi odliczenie od zaliczek na podatek odprowadzanych od wynagrodzeń pracowników uznanych za innowacyjnych. Dotyczy ona przedsiębiorców rozliczających się według skali podatkowej (PIT-36), podatkiem liniowym (PIT-36L), a także podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT-8).

Ulga przysługuje na wszystkich pracowników, których czas pracy przeznaczony na realizację działalności uznanych za badawczo-rozwojowe wynosi co najmniej 50% ogólnego czasu pracy. Wyliczenie tego czasu wymaga prowadzenia osobnej ewidencji czasu pracy pracowników uwzględniającej czas pracy stanowiący działalność badawczo-rozwojową. Innowacyjni pracownicy mogą być zatrudnieni zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i umowy-zlecenia, umowy dzieło lub z otrzymywać wynagrodzenie z tytułu przekazania praw autorskich.

Kwota odliczenia dla przedsiębiorców rozliczających się według skali (PIT-36) równa jest iloczynowi stawki podatkowej 17% oraz kwoty niedoliczonej ulgi B+R. Dla pracodawców rozliczających się podatkiem liniowym (PIT-36L) kwota odliczenia stanowi iloczyn stawki podatkowej 19% oraz kwoty nieodliczonej ulgi B+R. W przypadku odprowadzania podatku CIT (CIT-8) wysokość ulgi wyniesie iloczyn stawki podatku CIT oraz kwoty nieodliczonej ulgi B+R.

Ulgę odlicza się począwszy od następnego miesiąca po miesiącu, kiedy podatnik złożył zeznanie podatkowe. Odliczenie obowiązuje do końca roku podatkowego. Jeśli więc przedsiębiorca rozliczy się z podatku za 2022 rok w kwietniu 2023 roku, będzie objęty ulgą od maja do grudnia 2023 roku. Jeśli ulga została błędnie zastosowana, lub podatnik skorzysta ze zwrotu gotówkowego z tytułu ulgi B+R, będzie musiał zwrócić niezapłaconą część składek.

Ulga na prototyp

Polski Ład wprowadził w rozliczeniach podatkowych ulgę związaną z uruchomieniem produkcji próbnej i wprowadzeniem na rynek nowego produktu nieobecnego dotąd w ofercie danej firmy. W ramach ulgi na prototyp firma ma zostać odciążona z części kosztów związanych z testowaniem i wdrożeniem nowego produktu do masowej produkcji. Produkt musi powstać w wyniku prac badawczo-rozwojowych prowadzonych przez danego przedsiębiorcę.

Z ulgi mogą korzystać przedsiębiorcy opodatkowani według skali podatkowej (PIT-36), podatkiem liniowym (PIT-36L) bądź podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT-8). Umożliwia ona odliczenie od skali opodatkowania 30% kosztów związanych z próbną produkcją i wprowadzeniem na rynek nowego produktu. Wysokość odliczenia nie może jednak w danym roku podatkowym przekroczyć 10% dochodu.

Strona gov.pl wymienia koszty kwalifikowane do odliczenia.

Koszty produkcji próbnej stanowią:

cena nabycia lub koszt wytworzenia fabrycznie nowych środków trwałych zaliczonego do grup 3–6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych, niezbędnych do uruchomienia produkcji próbnej nowego produktu, (między innymi maszyn i urządzeń);
wydatki na ulepszenie, poniesione w celu dostosowania środka trwałego zaliczonego do grup 3–6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych do uruchomienia produkcji próbnej nowego produktu;
koszty nabycia materiałów i surowców nabytych wyłącznie w celu produkcji próbnej nowego produktu.

Natomiast jako koszty wprowadzenia na rynek nowego produktu wymienia się:

koszty badań, ekspertyz;
wydatki na przygotowanie dokumentacji niezbędnej do uzyskania: certyfikatu, homologacji, znaku CE, znaku bezpieczeństwa;
koszty uzyskania lub utrzymania zezwolenia na obrót lub innych obowiązkowych dokumentów lub oznaczeń związanych z dopuszczeniem do obrotu lub użytkowania;
koszty badań cyklu życia produktu;
wydatki na system weryfikacji technologii środowiskowych.

Przedsiębiorca odlicza ulgę w zeznaniu za rok w którym poniesione zostały wymienione wyżej koszty. Jeżeli natomiast poniósł w tym roku stratę lub wielkość jego dochodu jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, całą ulgę, lub jej cześć może odliczyć w zeznaniach za kolejne 6 lat następujące po roku, w którym poniesione zostały kwalifikowane wydatki.

Ulga na robotyzację

Dla firm, które chcą usprawnić swoją produkcję przez zastosowanie robotów przemysłowych przewidziano w Polskim Ładzie ulgę na robotyzację przemysłową. Jednym z efektów ulgi ma stać się przyciągnięcie do Polski zagranicznych firm stosujących najnowsze technologie. Czy jednak krajowe firmy będą mogły znacząco wpłynąć na swoje obciążenia podatkowe dzięki tej uldze?

Z danych Międzynarodowej Federacji Robotyki wynika, że liczna robotów w polskim przemyśle przetwórczym przypadająca na 10 tysięcy pracowników jest ciągle niższa niż na przykład w Czechach czy na Słowacji i na Węgrzech. W porównaniu z Niemcami współczynnik ten jest 8 razy niższy.

Rząd reklamuje nowe rozwiązanie, pisząc: Na uldze na robotyzację przemysłową skorzystają polskie firmy, dla których decyzja o inwestowaniu w roboty przemysłowe jest wciąż trudna ze względu na konieczność poniesienia dużych nakładów inwestycyjnych. Dzięki uldze staną się one łatwiej dostępne i relatywnie tańsze.

Ulga oznacza możliwość odliczenia od podatku kosztów poniesionych na robotyzację. Za takie koszty uznaje się:

koszt nabycia nowych robotów przemysłowych oraz maszyn i urządzeń peryferyjnych dla robotów przemysłowych związanych z nimi funkcjonalnie, a służących zapewnieniu ergonomii i bezpieczeństwa pracy w odniesieniu do tych stanowisk, w których zachodzi interakcja człowieka z robotem przemysłowym. Do urządzeń tych zalicza się czujniki, sterowniki, przekaźniki, zamki bezpieczeństwa, bariery fizyczne, optoelektroniczne urządzenia ochronne, maszyny, urządzenia lub systemy służące do zdalnego zarządzania, diagnozowania, monitorowania i serwisowania robotów przemysłowych;
koszty nabycia wartości niematerialnych i prawnych koniecznych do poprawnego uruchomienia i przyjęcia do używania robotów przemysłowych oraz urządzeń peryferyjnych;
koszty usług szkoleniowych dotyczących robotów przemysłowych i innych środków trwałych lub wartości niematerialnych;
opłaty wynikające z leasingu robotów przemysłowych i innych środków trwałych.

Do kosztów kwalifikowanych nie można doliczyć usług doradczych, ani robotów softwarowych, czyli oprogramowania naśladującego czynności człowieka obsługującego komputer.

Ulga pozwala odliczyć od dochodu dodatkowe 50% kosztów poniesionych na wymienione wyżej zakupy i usługi. Z odliczenia skorzystają wszyscy prowadzący działalność gospodarczą, niezależnie od jej formy i sposobu rozliczania podatku (PIT i CIT) Wydatki na kwalifikowane zakupy będą musiały zostać rozliczone jako koszty uzyskania przychodu, by przedsiębiorca mógł skorzystać z ulgi.

Ulga nie jest rozwiązaniem stałym. Oznacza to, że odliczeniu podlegają koszty poniesione w latach 2022 – 2025. Rząd rozważa jednak jej przedłużenie na następne lata, jeśli w tum czasie okaże się, że w jej efekcie poprawił się wskaźnik robotyzacji gospodarki. Dla przedsiębiorców skorzystanie z ulgi ma pomóc zwiększyć wydajność przy zmniejszeniu kosztów ponoszonych na zatrudnienie. Ma ona również umożliwić przedsiębiorcom uniknięcie skutków braku rąk do pracy na rynku oraz uniknięcie skutków niekorzystnych zjawisk demograficznych.

Ulga na ekspansję

Ulga na ekspansję ma ułatwić firmom ekspansję na rynki zagraniczne i na rynku krajowym. Jak czytamy na stronie gov.pl: Głównym celem ulgi jest możliwość dodatkowego odliczenia wartości wydatków, które są związane ze zwiększeniem przychodów ze sprzedaży produktów. Stanowi to zachętę do rozszerzania działalności nie tylko na rynek krajowy, ale także na zagraniczne rynki zbytu.

Ulgą na ekspansję dostępna jest wszystkim przedsiębiorcą, bez względu na formę opodatkowania. Objęte są nią koszty, które poniosła firma, aby rozszerzać swoje rynki zbytu. Dotyczy to również kosztów poniesionych za granicą. W ramach ulgi odliczenie kosztów następuje dwukrotnie – raz jako koszty uzyskania przychodu i drugi raz w ramach ulgi od podstawy opodatkowania. Warunkiem jest wzrost sprzedaży danego produktu w ciągu dwóch lat na poziomie 30 procent wartości przychodu. Jako kryterium uznaje się też: zwiększenie przychodów ze sprzedaży produktów w kolejnym roku, osiągnięcie przychodów ze sprzedaży produktów dotychczas nieoferowanych lub osiągnięcie przychodów ze sprzedaży produktów dotychczas nieoferowanych w danym kraju. Jeśli przedsiębiorca odliczył ulgę w danym roku, a w następnych dwóch latach nie uzyskał wspomnianych wyżej rezultatów, musi odprowadzić uzyskany podatek.

Koszty w kwocie do 1 miliona złotych rocznie przedsiębiorca odlicza w ramach ulgi. Kosztami kwalifikowanymi są w tym przypadku:

uczestnictwo w targach (organizacja miejsca wystawowego, zakup biletów lotniczych, zakwaterowanie i wyżywienie dla pracowników i podatnika;
działania promocyjno-informacyjne (np. zakup przestrzeni reklamowych, przygotowanie strony internetowej, publikacja prasowych broszur, katalogów informacyjnych i ulotek dotyczących produktów);
dostosowanie opakowań produktów do wymagań kontrahentów;
przygotowanie dokumentacji umożliwiającej sprzedaż produktów (certyfikacja towarów i rejestracja znaków towarowych);
przygotowanie dokumentacji niezbędnej do przystąpienia do przetargu i w celu składania ofert innym podmiotom.

Ulga konsolidacyjna

Innym rozwiązaniem wprowadzonym dla spółek w ramach Polskiego Ładu, umożliwiającym dwukrotne odliczenie wydatków jest ulga konsolidacyjna. Jak czytamy na stronie gov.pl: Podatnik – oprócz zaliczenia wydatków związanych z akwizycją innej spółki do swoich kosztów uzyskania przychodów – będzie dodatkowo mógł odliczyć równowartość tych kosztów od podstawy opodatkowania w podatku dochodowym. Odliczenie wydatków związanych z akwizycją innej spółki będzie przysługiwać podatnikowi w roku podatkowym, w którym zostaną przez niego nabyte udziały (akcje) tej spółki. Odliczenie będzie dotyczyć kwoty wydatków związanych z nabyciem udziałów (akcji) spółki faktycznie poniesionych przez podatnika w roku podatkowym.

Z ulgi mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy zdecydują się przejąć akcję spółki kapitałowej z Polski, bądź innego kraju. Rozwiązanie to dotyczy wyłącznie podmiotów, które rozliczają się podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT), a maksymalna wysokość odliczenia wynosi 250 tysięcy zł.

Ustawodawca ustalił warunki, których spełnienie umożliwia skorzystanie z ulgi. Możliwe będzie to jeśli:

nabywana spółka miała siedzibę lub zarząd na terytorium Polski lub w państwie, z którym Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, która umożliwia uzyskanie informacji podatkowych od tamtejszego organu podatkowego;
główny przedmiot działalności nabytej spółki jest tożsamy z przedmiotem działalności podatnika lub działalność (zakup może być również racjonalnie uznany za działalność wspierającą działalność podatnika. Działalność takiej spółki nie może być jednak działalnością finansową);
podatnik i nabywana spółka prowadziły działalność przez 2 lata przed dniem nabycia;
w okresie 24 miesięcy przed dniem nabycia podatnik i nabywana spółka nie byli podmiotami powiązanymi;
podatnik w jednej transakcji objął udziały nabywanej spółki w ilości gwarantujące mu bezwzględną większość praw głosu.

Kosztami, które podlegają odliczeniu są koszty bezpośrednio związane z przeprowadzeniem nabycia udziałów: koszty obsługi prawnej nabycia udziałów i akcji, koszty wyceny udziałów, opłaty notarialne, sądowe i skarbowe, podatki i inne obciążenia publicznoprawne zapłacone w Polsce i za granicą. Odliczeniu nie podlega natomiast cena zapłacona za nabywane udziały, ani koszty finansowania dłużnego, ponoszone w związku z tą transakcją.

Odliczenie rozliczane jest za rok podatkowy, w którym przedsiębiorca nabył udziały w spółce. Nabywca nie może jednak sprzedać akcji w ciągu następnych 3 lat. Jeśli to uczyni, będzie musiał zwiększyć podstawę opodatkowania o kwotę dokonanego odliczenia. Zwrot odliczenia wymagany będzie od przedsiębiorcy również, gdy w ciągu następnych 3 lat od nabycia akcji zostanie postawiony w stan likwidacji lub zostanie ogłoszona jego upadłość.

Obostrzenia zawarte w ustawie mogą odstraszać wielu przedsiębiorców od korzystania z ulgi. Analitycy radzą, by przed podjęciem decyzji przeprowadzić dokładną analizę ryzyka.

Ulga IPO i Venture Capital

Kolejnymi rozwiązaniami przewidzianymi w Polskim Ładzie są: ulgi IPO dla emitenta akcji oraz ulgi dla inwestora indywidualnego. Mają one ułatwić rozwój rynku kapitałowego. Beneficjentami rozwiązania są zarówno inwestorzy giełdowi jak i firmy, które planują emisje akcji. Dla tych ostatnich prowadzenie nowych rozwiązań ma pomniejszyć koszty przedsiębiorcy takie jak: przygotowanie i przekształcenie organizacji, przygotowanie oferty, zatrudnienie maklera i kancelarii przygotowującej prospekt oraz koszty działań marketingowych.

Ulga umożliwi uwzględnienie w rozliczeniu podatku 150% wydatków związanych z wejściem na giełdę papierów wartościowych. W przypadku usług doradczych, prawnych i finansowych, bezpośrednio związanych z emisją, odliczenie będzie jednak obowiązywać w wysokości do 50% wydatków, a jego kwota nie może przekroczyć 50 tysięcy zł. Natomiast wydatki, które nie są wydatkami na usługi doradcze, odlicza się od podstawy opodatkowania w kalkulacji podatku dochodowego od osób prawnych CIT do wysokości 150% ich wartości.

Rozwiązane ma również zachęcić inwestorów do zakupu nowych akcji. Inwestor indywidualny, który kupi akcje w ramach IPO i zachowa je przez 3 lata, zostanie zwolniony z tzw. podatku Belki – obciążenia 19-procentowym podatkiem zysków kapitałowych i sprzedaży akcji. Pośrednio z takiego rozwiązania ma skorzystać również firma wchodząca na giełdę, ponieważ jej akcje mogą stać się bardziej atrakcyjne dla kupujących.

Z ulgi IPO mogą skorzystać spółki akcyjne, pod warunkiem, że są polskimi rezydentami podatkowymi, nie są ani nie były wcześniej notowane na GPW i zamierzają wyemitować dodatkowe akcje w pierwszej ofercie publicznej, wprowadzając akcje spółki do obrotu giełdowego.

Ulga Venture Capital przeznaczona została głównie z myślą o przedsiębiorstwach innowacyjnych bądź innowacyjnych start-upach korzystających z pośrednictwa funduszu Venture Capital. Podmiot, który chce skorzystać z tej formy pozyskiwania inwestorów, może odliczyć 50% inwestycji od swojego dochodu. Maksymalną kwotą odliczenia jest jednak 250 tysięcy zł.

Estoński CIT czyli ryczałt od przychodów spółek

Polski Ład zniósł część ograniczeń związanych z możliwością korzystania z ułatwienia dla przedsiębiorców znanego pod nazwą estoński CIT. Warto więc przyjrzeć się temu rozwiązaniu, by określić, na ile pomoże ono przedsiębiorcom w prowadzeniu ich działalności.

Jak można przeczytać na rządowej stronie rządowej: Estoński CIT – czyli ryczałt od przychodów spółek – to nowoczesny, prosty i oszczędny sposób opodatkowania, który pozwala zminimalizować rozliczenia z urzędem skarbowym i księgowość prowadzoną w przedsiębiorstwie. (patrz: https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/001171)

Rozwiązanie to przygotowane zostało z myślą o spółkach kapitałowych (spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne i proste spółki akcyjne).

Przy korzystaniu przez spółkę z estońskiego CIT-u, nie jest konieczne: prowadzenie rachunkowości podatkowej, ustalanie podatkowych kosztów uzyskania przychodów, jak również obliczanie podatkowych odpisów amortyzacyjnych. Nie ma też konieczności odprowadzania comiesięcznych zaliczek na podatek CIT. Opłaca się go dopiero w momencie wypłaty dywidendy wspólnikom. Zarząd spółki może więc wybierać swobodnie moment, w którym zostanie odprowadzony podatek, co sprawia, że więcej środków może zostać przeznaczonych na funkcjonowanie spółki.

Stawki podatku są w tym przypadku zróżnicowane. Dla małych podatników oraz dla podatników rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej na tych zasadach stawka podatku wynosi 10% podstawy opodatkowania. Dla pozostałych podatników wynosi ona 20% podstawy opodatkowania.

Aby spółka mogła skorzystać z tej formy, musi spełnić jednak wiele warunków:

przychody uzyskiwane z wierzytelności, odsetek, pożyczek, opłat leasingowych, poręczeń, gwarancji, praw autorskich, praw własności przemysłowej, ze zbycia instrumentów finansowych oraz z transakcji z podmiotami powiązanymi nie mogą przekraczać 50% wszystkich przychodów spółki;
spółka musi zatrudniać na podstawie: umowy o pracę co najmniej 3 osoby przez okres co najmniej 300 dni w roku podatkowym (w przypadku, gdy rokiem podatkowym nie jest okres kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych – przez co najmniej 82% dni przypadających w roku podatkowym);
spółka może również zatrudniać pracowników na podstawie innej umowy niż umowa o pracę, jeśli wydatki na wynagrodzenia innych umów niż umowa o pracę stanowią co najmniej trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw i jeżeli w związku z wypłatą tych wynagrodzeń na podatniku ciąży obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych i składek ZUS;
udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami spółki są wyłącznie osoby fizyczne;
spółka nie może posiadać udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną;

Z estońskiego CIT-u mogą korzystać spółki, które złożą zawiadomienie o wyborze opodatkowania ryczałtem do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym mają być opodatkowane ryczałtem. Złożenie wniosku oznacza, że estoński CIT będzie obowiązywał przez 4 kolejne lata podatkowe. Jeżeli w czasie tego okresu spółka nie zrezygnuje z opodatkowania ryczałtem, zostanie on automatycznie przedłużony na kolejne 4 lata.

Spółki prowadzące niektóre rodzaje działalności gospodarczej nie mogą jednak korzystać z estońskiego CIT-u. Wyłączone są z niego: przedsiębiorstwa finansowe (np. banki, skoki), instytucje pożyczkowe, podatnicy prowadzący działalność w specjalnych strefach ekonomicznych, podatnicy postawieni w stan upadłości lub likwidacji, podatnicy utworzeni w wyniku połączenia lub podziału albo podzieleni przez wydzielenie.

Spółka może również utracić prawo do rozliczenia ryczałtem w przypadku, gdy nie spełnia już któregoś z wymogów, lub nie prowadzi ksiąg podatkowych, a także gdy prowadzi księgi podatkowe w sposób niepozwalający na określenie wyniku finansowego netto w rozumieniu ustawy o rachunkowości. Traci się również prawo do estońskiego CIT-u w przypadku przejęcia innego podmiotu w drodze łączenia albo podziału podmiotów lub otrzymania wkładu niepieniężnego w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części nieopodatkowanego ryczałtem. Jeśli przedsiębiorca utraci prawo do opodatkowania ryczałtem, ponowny jego wybór jest możliwy dopiero po upływie 36 miesięcy od daty utraty tego prawa.

Opodatkowanie ryczałtem dotyczy jasno określonych dochodów spółki takich jak:

zysk netto wypracowany w okresie opodatkowania ryczałtem w części, w jakiej został przeznaczony do wypłaty udziałowcom, akcjonariuszom albo wspólnikom;
zysk netto przeznaczony na pokrycie strat powstałych w okresie poprzedzającym okres opodatkowania ryczałtem;
ukryte zyski w postaci świadczeń pieniężnych, niepieniężnych, odpłatnych, nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych, wykonanych na rzecz udziałowców, akcjonariuszy, wspólników lub na rzecz podmiotów bezpośrednio albo pośrednio z nimi powiązanych, w szczególności;
kwoty pożyczek udzielonych przez spółkę udziałowcowi, akcjonariuszowi lub wspólnikowi wraz z odsetkami, prowizjami, wynagrodzeniami i opłatami od tych pożyczek;
świadczenia wykonane przez spółkę na rzecz fundacji prywatnej lub rodzinnej;
nadwyżkę wartości rynkowej transakcji kontrolowanej ponad ustaloną cenę tej transakcji;
nadwyżkę zwróconej kwoty dopłaty, wniesionej do spółki zgodnie z odrębnymi przepisami, ponad kwotę wniesionej dopłaty;
wypłacone z zysku wynagrodzenie z tytułu umorzenia udziału (akcji) lub ze zmniejszenia wartości udziału (akcji), z wystąpienia wspólnika ze spółki, ze zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce;
równowartość zysku przeznaczonego na podwyższenie kapitału zakładowego;
darowizny, w tym prezenty i ofiary wszelkiego rodzaju;
wydatki na reprezentację;
nadwyżka wartości rynkowej składników przejmowanego majątku lub wniesionego w drodze wkładu niepieniężnego ponad wartość podatkową tych składników (dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku;
suma zysków netto osiągniętych w każdym roku podatkowym stosowania opodatkowania ryczałtem w części, w jakiej te zyski nie były zyskami podzielonymi lub nie zostały przeznaczone na pokrycie straty (dochód z tytułu zysku netto) – w przypadku podatnika, który zakończył opodatkowanie ryczałtem;
wartość przychodów i kosztów podlegających zgodnie z przepisami o rachunkowości zarachowaniu w roku podatkowym i uwzględnieniu w zysku (stracie) netto, które nie zostały uwzględnione w tym zysku (stracie) netto (dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych);
wysokość wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą;
dopłaty wypłacone w przypadku połączenia lub podziału podmiotów;
odsetki od udziału kapitałowego, wypłacane na rzecz wspólnika przez spółkę;
zysk przeznaczony na uzupełnienie udziału kapitałowego wspólnika spółki;
świadczenia pieniężne i niepieniężne wypłacone w przypadku zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce.

W przypadku zakończenia rozliczenia ryczałtem opodatkowaniu podlega również zysk netto osiągnięty w roku podatkowym, w którym rozliczenie poprzez estoński CIT uległo zakończeniu. Rozliczenie wszystkich wymienionych powyżej kwot dokonuje się przy pomocy formularza CIT-8E do końca trzeciego miesiąca następnego roku podatkowego.

Terminy płatności zobowiązań zależą od przedmiotu opodatkowania. Na przykład do 20 dnia siódmego miesiąca następnego roku podatkowego należy odprowadzić obowiązania powstałe z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat. Ryczałt od rozdysponowanego dochodu z tytułu zysku netto należy wpłacić do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano w całości lub w części wypłaty tego dochodu lub rozdysponowano nim w jakiejkolwiek innej formie, nie później niż do 20. dnia siódmego miesiąca roku podatkowego, w którym dokonano tej dyspozycji.

Korzystanie z tej formy opodatkowania jest dość skomplikowane. Ich szczegółowy opis wymagałby stworzenia osobnego opracowania. Opracowany przez Ministerstwo Finansów Przewodnik do ryczałtu od dochodów spółek liczy 74 strony.

Ulga na zakup terminalu płatniczego

W związku z wprowadzeniem od 1 stycznia 2022 roku dla przedsiębiorców zobowiązanych do posiadania kasy fiskalne obowiązku zapewnienia klientowi indywidualnemu możliwości dokonywania płatności bezgotówkowych wprowadzona została ulga na zakup terminala płatniczego. Jednak znacznie większe korzyści z ulgi odniosą przedsiębiorcy, których obowiązek instalacji nie dotyczy. Ulga przeznaczona jest dla przedsiębiorców opodatkowanych według skali podatkowej (PIT-36), opodatkowanych podatkiem liniowym (PIT-36L) oraz podatników podatku dochodowego od osób prawych (CIT-8).

Nie jest ona duża i polega na odliczeniu od podstawy opodatkowania kwoty nie większej niż 1000 zł dla przedsiębiorców zobowiązanych do zapewnienia klientom indywidualnym możliwości dokonywania transakcji bezgotówkowych. Jeżeli przedsiębiorca nie ma takiego obowiązków, wówczas kwota odliczenia od podstawy opodatkowania wyniesie do 2500 zł. Odliczenie możliwe jest w roku, w którym umożliwiono klientom korzystanie z terminalu.

Jeżeli podstawa obliczenia podatku w danym roku okaże się niższa niż przysługująca kwota ulgi, nieodliczoną część poniesionych wydatków podatnik będzie mógł odliczyć w zeznaniach składanych za kolejne lata.

Płatnicy VAT spełniający definicję małego podatnika VAT będą mogli odliczyć od podatku VAT kwotę odpowiadającą 200% poniesionych wydatków na nabycie i obsługę terminalu płatniczego, ale maksymalna kwota odliczenia nie może przekraczać 2 000 zł.

Jak można przeczytać na stronie gov.pl: Większość obrotu w szarej strefie odbywa się gotówkowo. Stąd im więcej bezgotówkowych transakcji, tym uczciwsze zasady na rynku. Dlatego będziemy jeszcze bardziej wspierać płatności elektroniczne, tj. za pośrednictwem terminala, telefonu lub przelewu. Również temu służyć będzie ulga na terminal dla małego biznesu. Firmy, które będą rozliczać bezgotówkowo większość swojego obrotu z konsumentami, otrzymają superszybki zwrot VAT. Pieniądze pojawią się na ich kontach w 15 dni, czyli cztery razy szybciej niż zwykle. To będzie najszybszy zwrot VAT w Unii Europejskiej.

Dążenie do maksymalnej eliminacji obrotu gotówkowego stanowi najnowszy trend nie tylko w naszym kraju. Rządy europejskie starają się zmusić firmy do jak najszerszego stosowania płatności elektronicznych nie tylko w transakcjach między firmami, ale również z klientami indywidualnymi. Taka forma ma zapewnić większą kontrolę rządów nad obrotem pieniądza w gospodarce.

Mariusz Sadowiak