Opodatkowanie spółek po 1 stycznia 2022 roku

W związku z wejściem w życie przepisów związanych z Polskim Ładem eksperci prognozują większe zainteresowanie tworzeniem spółek kapitałowych. Dla osób, które po raz pierwszy zaczynają tworzyć swój własny biznes, warto zatem przedstawić kilka informacji o opodatkowaniu takich spółek.

Podatek dochodowy od osób prawnych CIT

Podatek CIT płacą wszystkie podmioty prawa handlowego posiadające osobowość prawną takie jak spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne. Ponadto ta forma opodatkowania dotyczy fundacji, stowarzyszeń, spółdzielni. Płacą go także:

• spółki kapitałowe w organizacji
• jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej z wyjątkiem spółek niemających osobowości prawnej
• spółki jawne mające siedzibę lub zarząd w Polsce, jeżeli wspólnikami tych spółek nie są wyłącznie osoby fizyczne i spółki nie złożą przed rozpoczęciem roku obrotowego informacji o podatnikach podatku CIT oraz podatnikach podatku PIT posiadających, bezpośrednio lub za pośrednictwem podmiotów niebędących podatnikami podatku dochodowego, prawa do udziału w zysku tej spółki
• spółki komandytowo-akcyjne, które mają siedzibę lub zarząd w Polsce
• spółki komandytowe, które mają siedzibę lub zarząd w Polsce
• podatkowe grupy kapitałowe
• spółki niemające osobowości prawnej, mające siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego tego państwa są traktowane jak osoby prawne i podlegają w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania.

Podatek rozliczany jest raz w roku. Jeżeli rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, rozliczenie i odprowadzenie podatku musi nastąpić do 31 marca następnego roku, jeśli nie pokrywa się, rozliczenie i płatność musi nastąpić do końca 3. miesiąca roku następnego po roku podatkowym. Natomiast w ciągu roku podatkowego osoba prawna odprowadza zaliczki na poczet CIT. Zaliczki te można odprowadzać kwartalnie lub co miesiąc. W przypadku naliczania miesięcznego zaliczki płacone są do 20. dnia każdego miesiąca, w przypadku kwartalnego – do 20. dnia każdego miesiąca następującego po kwartale, za który wpłacana jest zaliczka.

Podstawowa stawka podatku wynosi 19%, jednak część podatników korzysta z obniżonej stawki wysokości 9%. Niższą stawkę mogą stosować:

• mali podatnicy – w tym przypadku wartość przychodu ze sprzedaży brutto (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie może przekraczać w poprzednim roku podatkowym kwoty 2 mln euro (przeliczenia dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł);
• podatnicy, u których przychody inne niż z zysków kapitałowych osiągnięte w roku podatkowym nie przekroczyły netto kwoty 2 mln euro, (przeliczanie odbywa się według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy roku danego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł;
• firmy rozpoczynające działalność w pierwszym roku podatkowym.

Nie można stosować stawki 9% w przypadku gdy firma powstała poprzez restrukturyzację (np. podział innej firmy), przez przekształcenie firmy należącej do osoby fizycznej lub spółki niebędącej osobą prawną w inny rodzaj działalności. Nie można również korzystać z obniżonej stawki, jeśli do firmy wniesiono przedsiębiorstwo jego część albo składniki majątku o wartości wyższej niż 10 tys. euro.

Opodatkowaniu podlega dochód z zysków kapitałowych, lub uzyskany z innych źródeł przychodów. Przez dochód rozumiana jest tu różnica miedzy przychodem a kosztami jego uzyskania w danym roku podatkowym. Firmy mające siedzibę lub zarząd w Polsce, płacą podatek dochodowy od osób prawnych od całości swoich dochodów, niezależnie od miejsca ich osiągania. Jeżeli siedziba firmy lub zarządu nie znajduje się na terytorium Polski, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają w Polsce.

• Kto i kiedy zapłaci podatek od towarów i usług (VAT)

Niezależnie od podatku CIT lub PIT, każdy przedsiębiorca – co do zasady – zobowiązany jest opłacać podatek VAT. Obciążenie to jest pobierane na każdym etapie obrotu towarami i usługami, a jego wartość doliczana jest do każdej transakcji. Podatkiem VAT obciążone są transakcje takie jak: sprzedaż towarów i usług w Polsce, eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Rejestr podmiotów zarejestrowanych jako płatnicy VAT (Biała lista podatników VAT) prowadzi Krajowa Administracja Skarbowa. Dzięki wyszukiwarce umieszczonej na stronie Ministerstwa Finansów (adres wyszukiwarki: https://www.podatki.gov.pl/wykaz-podatnikow-vat-wyszukiwarka) możliwa jest weryfikacja kontrahentów. Wyszukania można dokonać, posiadając numer rachunku bankowego, lub NIP, lub RREGON, lub nazwę kontrahenta.

Część podmiotów korzysta jednak ze zwolnienia z VAT. Dlatego podatników VAT dzieli się na czynnych i zwolnionych. Zwolnienie może wynikać z niskiej sprzedaży, jeżeli sprzedaż roczna nie przekracza 200 tysięcy zł (zwolnienie podmiotowe). Może też ono wynikać z prowadzenia sprzedaży zwolnionej z podatku (zwolnienie przedmiotowe na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT).

Do limitu kwoty sprzedaży pozwalającej na zwolnienie podmiotowe z VAT nie wlicza się:

• kwoty podatku;
• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;
• sprzedaży towarów i usług, zwolnionych przedmiotowo z VAT, z wyjątkiem m.in. transakcji związanych z nieruchomościami;
• sprzedaży towarów, które są zaliczane do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Przedsiębiorca rozpoczynający działalność gospodarczą nie musi rejestrować się jako płatnik VAT, jeżeli przewiduje, że jego sprzedaż w danym roku nie przekroczy kwoty limitu uprawniającego do zwolnienia  podmiotowego. Musi natomiast zarejestrować się, gdy kwota sprzedaży zbliża się do 200 tys. rocznie, ponieważ po jej przekroczeniu obejmie go obowiązek i sankcje karne związane z jego niedopełnieniem. W przypadku rozpoczęcia działalności w danym roku, kwota limitu będzie niższa, ponieważ działalność nie obejmie całego roku. By obliczyć kwotę limitu, należy wówczas liczbę dni od daty rozpoczęcia działalności do końca roku pomnożyć przez 200 tysięcy i podzielić przez liczbę dni w roku kalendarzowym. Otrzymamy wówczas kwotę, której przekroczenie oznacza obowiązek rejestracji już w pierwszym roku działalności.

Przykład: przedsiębiorca rozpoczął działalność 1 września. Do końca roku pozostały mu 4 miesiące, zatem liczba dni wyniesie: 30 + 31+ 30 + 31 = 122. Następnie wykonuje działanie 122 razy 200000, z którego otrzyma wynik 24400000. Kwotę otrzymaną dzieli przez 365 i uzyskuje 66849,32 zł. Jeśli jego sprzedaż przekroczy uzyskaną w działaniu kwotę, obejmie go obowiązek rejestracji do podatku VAT, a każda kolejna transakcja będzie obciążona podatkiem.

Czynny płatnik ma obowiązek zarejestrowania się przed dniem, w którym dokonał sprzedaży objętej rozliczeniem VAT (np. przekroczył limit zwolnienia). Ponadto zobowiązany jest składać JPK_VAT, prowadzić ewidencję sprzedaży i zakupów VAT, płacić podatek VAT oraz wystawiać faktury VAT. Może natomiast odzyskiwać podatek należny o kwotę naliczonego VAT-u. Podatnik zwolniony musi natomiast wystawiać faktury VAT tylko na żądanie nabywcy z zaznaczeniem zwolnienia. Może również dobrowolnie zarejestrować się jako płatnik zwolniony.

Ustawodawca wśród płatników VAT wyróżnia jeszcze małych płatników VAT. Limit umożliwiający zaliczenie do tej kategorii jest różny dla różnych form działalności. Zwykle jednak wynosi 1,2 mln euro i dotyczy sprzedaży uzyskanej w roku poprzednim. Przeliczenia euro dokonuje się według średniego kursu ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku, w zaokrągleniu do 1000 zł.

Przedsiębiorca taki może naliczać VAT kwartalnie zamiast miesięcznie. (miesięczne naliczanie obowiązuje jednak wszystkich przedsiębiorców ciągu pierwszych 12 miesięcy od momentu rejestracji jako płatnik VAT.) Mały płatnik podatku może również stosować metodę kasową. Umożliwia ona płacenie VAT w miesiącu, w którym klient będący przedsiębiorcą uregulował należność zamiast w miesiącu, w którym wystawiono fakturę.

• Czym są podatkowe grupy kapitałowe?

Zgodnie z art.1a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 roku, podatkowymi grupami kapitałowymi (PGK) są grupy co najmniej dwóch spółek prawa handlowego mających osobowość prawną, które pozostają w związkach kapitałowych. Mogą je tworzyć: spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, proste spółki akcyjne lub spółki akcyjne. Warunkiem jest posiadanie siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W skład PGK wchodzi jedna spółka dominująca i przynajmniej jedna spółka zależna.

Aby grupę kapitałową można było uznać za podatnika musi ona spełniać łącznie kilka warunków:

• przeciętny kapitał zakładowy przypadający na każdą z tych spółek, jest nie niższy niż 250 000 zł (kwota obowiązuje od 1 stycznia 2022 r.);
• jedna ze spółek (spółka dominująca) posiada bezpośredni 75-procentowy udział w kapitale zakładowym lub w tej części kapitału zakładowego pozostałych spółek, zwanych dalej „spółkami zależnymi”, która na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji nie została nieodpłatnie lub na zasadach preferencyjnych nabyta przez pracowników, rolników lub rybaków, albo która nie stanowi rezerwy mienia Skarbu Państwa na cele reprywatyzacji;
• w spółkach nie występują zaległości we wpłatach podatków stanowiących dochód budżetu państwa.

Od 1 stycznia 2022 roku utworzenie PGK wymaga sporządzenia umowy pisemnej (zamiast notarialnej) na okres 3 lat podatkowych i zarejestrowania jej przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego. Po tym okresie może nastąpić przedłużenie działalności grupy, jeśli dokonane zostanie zgłoszenie nowej umowy albo jej zmiany, w terminie 14 dni od dnia ich zawarcia, oraz zarejestrowanie tej nowej umowy lub zmiany umowy przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego.

W trakcie funkcjonowania podatkowej grupy kapitałowej tworzące ją spółki nie mogą korzystać ze zwolnień podatkowych określonych w art. 17 ust. 1 pkt 34 lub 34a, ani ze zwolnień od podatku dochodowego na podstawie odrębnych ustaw, a także nie mogą w przypadku dokonania między sobą transakcji kontrolowanej ustalać warunków różniących się od warunków, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.

Stworzenie podatkowej grupy kapitałowej umożliwia zmniejszenie obciążeń podatkiem CIT, a także redukcję obowiązków administracyjnych. Całego rozliczenia dokonuje spółka dominująca i ona też odprowadza należny CIT. Podatek CIT jest naliczany od sumy dochodów wszystkich spółek tworzących grupę. Podatkowe grupy kapitałowe nie obowiązuje ponadto limit kosztów uzyskania przychodu przy zakupie usług niematerialnych, praw lub wartości niematerialnych od spółek powiązanych ani z tytułu kosztów finansowania dłużnego w przypadku umów ze stroną wchodzącą w skład PGK.

Mariusz Sadowiak 

Udostępnij