Nieudana restrukturyzacja – działalności gospodarczej lub/i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Co warto wiedzieć na ten temat?

Restrukturyzacja firmy – na czym polega ten proces? Kiedy zalecana jest restrukturyzacja?

Zanim opiszemy, do czego może doprowadzić nieudana restrukturyzacja przedsiębiorstwa, zastanówmy się najpierw, na czym polega to działanie. Pod pojęciem tym rozumie się proces zmian w strukturze i funkcjonowaniu firmy. Ma on na celu zwiększenie efektywności jego działania, przez co rozumie się przede wszystkim poprawę rentowności.

Celem, dla którego przeprowadza się restrukturyzację, jest przystosowanie organizacji do zmieniających się warunków rynkowych – te ostatnie zaś, jak wiadomo, są dynamiczne.

Restrukturyzacja to zespół działań, które mogą dotyczyć całości przedsiębiorstwa, ale także różnych obszarów organizacji, w tym na przykład:

• finansów,
• procesów produkcyjnych,
• sprzedaży,
• marketingu,
• zarządzania,

zasobów ludzkich (HR, z ang. human resources), oraz pozostałych  elementów biznesowych.

Restrukturyzacja – jakie mogą być przyczyny?

Jeśli chodzi o przyczyny restrukturyzacji firmy, te mogą być różne. Najczęściej jednak są to takie powody jak na przykład:

• problemy finansowe,
• systematycznie spadające wyniki sprzedażowe,
• niekorzystne dla danej organizacji zmiany na rynku (w najbliższych latach może być to np. rozwój technologii napędów elektrycznych z punktu widzenia firm z tradycyjnego sektora motoryzacyjnego),
• rosnące koszty produkcji
• postęp technologiczny, który wymaga od przedsiębiorcy zmiany sposobu prowadzenia działalności.

W każdej spośród wyżej wymienionych sytuacji konieczne może okazać się dokonanie takich zmian, aby firma mogła przetrwać, a dłuższej perspektywie także się rozwijać.

Proces restrukturyzacji – przebieg

Proces restrukturyzacji przedsiębiorstwa rozpoczyna się od analizy tego, jaka jest obecna sytuacja organizacji. Konieczne jest w szczególności określenie w tym jej mocnych i słabych stron, a także zagrożeń i szans.

Na podstawie tej analizy podejmowane są pierwsze, podstawowe decyzje odnośnie sposobu i zakresu zmian, jakie powinny zostać wprowadzone w celu ratowania przedsiębiorstwa. W zależności od potrzeb mogą być to na przykład:

• zmiany o charakterze personalnym (np. redukcja zatrudnienia czy odświeżenie kadr kierowniczych),
• organizacyjne (np. zmiana struktury firmy poprzez jej uproszczenie, modyfikacja procesów produkcyjnych),
• finansowe (np. optymalizacja i redukcja kosztów, znalezienie nowych źródeł finansowania).

Sukces restrukturyzacji wymaga często wprowadzenia dużych zmian o wpływie obejmującym całe przedsiębiorstwo. Nie powinno zatem nikogo dziwić, że zamiary restrukturyzacji mogą prowadzić do niepewności oraz niezadowolenia wśród kadry pracowniczej.

Restrukturyzacja firmy to proces, który nie jest prosty, a co więcej – prawidłowe jego przeprowadzenie wymaga specjalistycznej, branżowej wiedzy oraz fachowego wsparcia. Jednocześnie, trzeba mieć na uwadze, że jego realizacja nigdy nie daje stuprocentowej gwarancji odniesienia sukcesu. Wydaje się, że jest wręcz przeciwnie – dynamiczny charakter otoczenia rynkowego sprawia, że zawsze należy liczyć się z ryzykiem fiaska całego przedsięwzięcia.

Czy restrukturyzacja przedsiębiorstwa zawsze przynosi pozytywny efekt?

Z założenia celem restrukturyzacji jest uratowanie przedsiębiorstwa przed upadkiem i usprawnienie jego działalności. Niestety, trzeba liczyć się z tym, że nie każda restrukturyzacja kończy się powodzeniem, przez co rozumie się zatwierdzenie planu restrukturyzacyjnego oraz jego skutecznym wykonanie. Powody takiego stanu rzeczy są różne. Zazwyczaj wymienia się wśród nich takie przyczyny jak na przykład:

• błędy popełnione jeszcze na etapie przygotowania procesu restrukturyzacyjnego,
• niewłaściwe wdrożenie zaplanowanych działań.

Co może wpłynąć na fiasko procesu restrukturyzacji?

Jak już wiesz, proces restrukturyzacji przedsiębiorstwa nie zawsze może przynieść pozytywny efekt. Jeśli chodzi o czynniki, które mogą przełożyć się na niepowodzenie przeprowadzanego procesu restrukturyzacji, wyróżnia się wśród nich na przykład:

• brak wystarczającej wiedzy na temat branży, w jakiej działa dana firma, lub doświadczenia w przeprowadzaniu procesu restrukturyzacji,
• dokonanie niewłaściwej sytuacji firmy, jej potrzeb oraz drzemiącego w niej potencjału,
• brak zrozumienia przez pracowników bądź innych zainteresowanych stron (interesariuszy) celów i korzyści, jakie płyną z restrukturyzacji. Ważne jest, by otoczenie firmy zrozumiało, ze restrukturyzacja nie oznacza upadłości przedsiębiorstwa, ale wręcz przeciwnie – jej celem jest ochrona przed bankructwem,
• zbyt gwałtowne i radykalne wdrażanie zmian, które są implementowane bez odpowiedniego przygotowania lub konsultacji z pracownikami,
• brak zasobów finansowych, rzeczowych lub ludzkich (kapitał intelektualny), które umożliwiłyby przeprowadzenie niezbędnych zmian.

Co, jeśli restrukturyzacja przedsiębiorstwa się nie uda? Upadłość – podstawowe informacje

Restrukturyzacja przedsiębiorstwa to proces, który ma szansę udać się jedynie w sytuacji, gdy kadra zarządzająca przedsiębiorstwem zacznie działać zdecydowanie i z odpowiednim wyprzedzeniem. Jedynie w takiej sytuacji istnieje realna szansa na to, by można było odwrócić niekorzystne procesy zachodzące wewnątrz przedsiębiorstwa. Opóźnienie restrukturyzacji – a tym bardziej jej zaniechanie – może niestety doprowadzić do ogłoszenia upadłości przez osoby odpowiedzialne za kierowanie przedsiębiorstwem.

Zbyt długie zwlekanie z podjęciem odpowiednich działań może niestety doprowadzić do powstania zbyt wysokich długów, a w konsekwencji pogłębienia się problemu braku płynności finansowej. Taki stan rzeczy może skuteczni utrudnić lub nawet uniemożliwić przeprowadzenie skutecznej restrukturyzacji. To właśnie dlatego kluczowe jest, aby kadra kierownicza w firmie była gotowa podejmować decyzje w odpowiednim czasie. Konsekwencja w działaniu jest niezbędna do tego, by można było skutecznie zminimalizować ryzyko utraty kontroli nad sytuacją finansową.

Zasadniczo, zależność w tym przypadku jest dość prosta: im wcześniej zostanie podjęta decyzja o rozpoczęciu procesu restrukturyzacji, tym większa jest szansa na powodzenie całego przedsięwzięcia i uratowanie firmy przed upadłością.

Ogłoszenie upadłości niestety w przypadku wielu firm jest jedynym sposobem na wyjście z trudnej sytuacji finansowej, którą spowodowało fiasko przedsięwzięcia biznesowego. Praktyka pokazuje, że nieudana restrukturyzacja składania przedsiębiorcę do podjęcia ostatecznej decyzji, jaką jest upadłość firmy. Może do tego dojść na przykład wówczas, gdy firma mimo podejmowanych działań naprawczych wciąż pozostaje zbyt mocno zadłużona lub ma niewystarczający dochód. W takiej sytuacji okazuje się często, że jedynie ogłoszenie upadłości jest rozsądnym rozwiązaniem. Pozwala ono na uregulowanie długów i zapobieganie powstawaniu dalszych strat.

Upadłość przedsiębiorstwa – co to takiego jest?

Przez upadłość przedsiębiorstwa rozumie się taką sytuację, w której firma przestaje być zdolna do terminowego spłacania zaciągniętych zobowiązań finansowych w stosunku do swoich kontrahentów biznesowych (dostawców). Jest to stan, w którym firma – pomimo prowadzonych działań – nie jest w stanie utrzymać płynności finansowej na odpowiednim poziomie. W efekcie, kadra kierownicza w firmie nie dysponuje wystarczającymi środkami, by móc zapewnić spłatę swoich zobowiązań wobec wierzycieli.

Wskutek ogłoszenia upadłości przedsiębiorstwo przestaje funkcjonować, a zarząd spółki na mocy prawa traci kontrolę nad posiadanymi aktywami (majątkiem).

Upadłość przedsiębiorstwa może zostać ogłoszona na jeden z dwóch sposobów, tzn. jako:

• upadłość dobrowolna – decyzja o ogłoszeniu upadłości jest podejmowana przez zarząd spółki, który ma świadomość zagrożeń, jakie niesie ze sobą aktualna sytuacja przedsiębiorstwa,
• upadłość przymusowa – w takiej sytuacji upadłość ogłoszona zostaje przez właściwy co do miejsca i przedmiotu sprawy sąd na wniosek wierzycieli, którzy nie otrzymali należności od danego przedsiębiorstwa.

Niezależnie od tego, który spośród wyżej wymienionych wariantów zostanie ostatecznie wybrany, ogłoszenie upadłości sprawa, że majątek firmy zostanie zlicytowany w celu umożliwienia spłaty długów wierzycieli, a zarząd spółki traci kontrolę nad nim.

Upadłość – w jaki sposób przebiega ten proces?

W następstwie ogłoszenia upadłości przez kierownictwo przedsiębiorstwa jego aktywa (majątek) zostaje dodany do tzw. masy upadłościowej. Taki stan rzeczy oznacza, że majątek firmowy staje się de iure własnością wierzycieli.

Zarząd spółki będzie podejmował takie działania, które mają skutkować uregulowaniem zaciągniętych, a niespłaconych zobowiązań z wykorzystaniem wpływów pochodzących ze sprzedaży tych aktywów.

Cały ten proces jest prowadzony przez podmiot określany jako syndyk masy upadłościowej. Podmiot ten ma za zadanie reprezentować przede wszystkim interesy wierzycieli. Jeśli zobowiązania przedsiębiorstwa objętego upadłością zostaną uregulowane, wierzyciele otrzymają część swoich długów, pozostałe środki zaś – rozdzielone między posiadaczy akcji.

Restrukturyzacja. Podsumowanie

Restrukturyzacja nie zawsze zakończy się powodzeniem. Niestety, trzeba liczyć się z tym ryzykiem jeszcze przed przystąpieniem do działania. Takie stan rzeczy sprawia, że kluczowego znacznie nabiera: odpowiednie przygotowanie procesu planowanych działań, określenie planowanych zmian oraz rzetelna komunikacja z pracownikami.

Szczególnie niedoceniany jest ten ostatni aspekt. Jeśli chcemy, by restrukturyzacja miała zwiększone szanse powodzenia, należy zapewnić kadrze pracowniczej dobry dostęp do informacji dotyczących przyczyn, planowanego przebiegu oraz pożądanych konsekwencji restrukturyzacji.

W przeciwnym wypadku wzrasta ryzyko zwiększonej rotacji pracowniczej – pracownicy mogą bowiem poczuć się zlekceważeni brakiem informacji ze strony kierownictwa. Nieodpowiedni feedback może również sprawić, że pracownicy przestraszą się ewentualnej redukcji zatrudnienia (słusznie lub nie), co sprawi, że tym chętniej podejmą oni decyzję o zmianie dotychczasowego zatrudnienia. Tymczasem, właściwie każde przedsiębiorstwo potrzebuje doświadczonych i lojalnych pracowników – to oni są podstawą sukcesu w biznesie.

Warto pomyśleć o alternatywnych rozwiązaniach, które znacząco zmniejszą nasze psychiczne obciążenie w momencie niewypłacalności spółki, oraz zaufać praktyką którzy dużo lepiej poradzą sobie całościowo z tym problem, a jak można było przeczytać w naszym artykule, nie jest to proces łatwy. Pamiętać też trzeba o konsekwencjach wynikających z przepisów prawa, czyli o odpowiedzialności członków zarządu, te inne konsekwencje może zniwelować zarząd zastępczy, składający się z osób doświadczonych i mających dystans do wykonywanego i powierzonego im zadania  w przeciwieństwie do obecnego zarządu który jest przepełniony masą negatywnych emocji związanych z tą jakże trudną sytuacją.

Mariusz Sadowiak

Mariusz Sadowiak jest absolwentem wydziału prawa i administracji UKSW, od ponad 15 lat wdraża rozwiązania mające na celu, pomoc zarządom upadających spółek w odzyskanie spokoju i zabezpieczenie ich prywatnego majątku. Jest założycielem Kancelarii Verbum Lex, jak i marki GrupaMS.com skupiającej wokół siebie prawników, finansistów, specjalistów ds. windykacji.

biuro@grupams.com www.grupams.com

Udostępnij